در حال حاضر واکسیناسیون اساسی ترین راه حفظ سلامت و ایمنی جامعه است و هیچ موردی نباید مانع انجام واکسیناسیون شود، مسئولان وزارت بهداشت نیز بیان کرده اند که تمام توانشان را در تسریع و تسهیل روند واکسیناسیون به کار گرفته اند و حتی طبق آخرین اظهارات وزیر بهداشت، محدودیت سنی واکسیناسیون به زودی برداشته خواهد شد.
با این اوصاف هم اکنون نوبت آحاد جامعه است که از امکان واکسیناسیون خود استفاده کنند و با توجه به اعتقاد محققان و متخصصان از اولین واکسن در دسترس که بهترین واکسن است در راستای افزایش ایمنی جامعه بهره بگیرند.
در این میان برخی از رسانه های غیر رسمی و فضاهای مجازی، اخبار کذب و شایعاتی با هدف واکسن هراسی و واکسن گریزی، را منتشر می کنند.
واکسیناسیون مهمترین راه مقابله با اپیدمی جهانی کرونا
حمید سوری، اپیدمیولوژیست در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: برای قطع زنجیره انتقال، اقداماتی مثل فاصله گذاری اجتماعی و رعایت حضور در اجتماعات و ماسک زدن و … را می‌توان انجام داد اما یکی از مهمترین وموثرترین راهکار‌هایی که تاریخ بشر تجربه کرده، واکسیناسیون است. اگر واکسن نبود ما تا کنون ۳۰۰ میلیون نفر را بر اثر ابتلا به بیماری آبله از دست می‌دادیم.
سوری ادامه داد: به طور کلی واکسن در طول تاریخ بشر توانسته دوستی خود را با بشر ثابت کند و جلوی مرگ و شدت ابتلا را بگیرد و تعداد قابل توجهی از پیشنیان را که درگیر بیماری می‌شدند یا می‌مردند، درمان کند.
او گفت: در حال حاضر نیز با یک پاندمی مواجهیم که بشر تا کنون مشابه آن را تجربه نکرده ایم، اما خوشبختانه علم بشر نسبت به گذشته بیشتر شده و در برابر بیماری مثل کووید ۱۹ سربسته و تسلیم نیست و اینکه بشر توانست در کمتر از یک سال از گذشت شیوع کرونا واکسن یک بیماری ناشناخته را تهیه کند و بتواند از شدت مرگ و میر و ابتلا جلوگیری کند یک دستاورد مهم است.
این اپیدمیولوژیست اظهار کرد: نگرانی و بی اعتمادی نسبت به واکسن منطقی نیست، زیرا تا کنون در کل جهان بیش از ۵ میلیارد دوز واکسن تزریق شده و این عدد برای افزایش اعتماد ما کافی است، این مساله شخصی و بومی و مختص کشور ما نیست و در تمام دنیا تلاش برای واکسیناسیون وجود داشته و دارد و همه کشور‌ها در تلاشند که یا واکسن را تولید یا وارد کنند.
او گفت: باید دلایل عدم استقبال از واکسن و واکسن هراسی در بین مردم بررسی شود؛ بعید به نظر می‌رسد که هنوز دانش کافی برای اثر واکسن در پیشگیری از شدت و مرگ و بیماری به صورت کامل به وجود نیامده باشد. اما ممکن است این مورد یکی از دلایل باشد.
سوری افزود: یکی دیگر از این دلایل این است که شاید واکسن به اندازه کافی و در وقت معین و به راحتی در اختیار مردم قرار نگرفته است. شاید افزایش مراکز واکسیناسیون بتواند در تسریع روند واکسیناسیون نقش مهمی داشته باشد و دسترسی را تسهیل کند.
او بیان کرد: طبق بررسی‌هایی که در برخی از مناطق کشور انجام شده مشخص شده که مردم مقاومتی در مقابل تزریق واکسن ندارند و مهم این است که چگونه شرایط تزریق واکسن تسهیل شود و از زمانی که مراکز واکسیناسیون برای افراد حاشیه نشین و مناطق محروم در برخی استان‌ها ایجاد شد، ما شاهد استقبال مردم از واکسیناسیون بودیم و درصد واکسیناسیون نیز افزایش پیدا کرد.
بایذ از فضاهای عمومی برای واکسیناسیون استفاده کنیم
او گفت: همانگونه که از فضا‌هایی که بیشتر در دسترس است مثل مدارس و مساجد و … و همچنین حداکثر ظرفیت موجود برای انتخابات شورا‌ها و رای دادن مردم و … استفاده می‌کنیم هم اکنون هم میتوانیم از همان ظرفیت‌ها برای تسریع روند واکسیناسیون بهره بگیریم، زیرا اهمیت این مساله بر کسی پوشیده نیست و به نظر من در حال حاضر مهمترین مساله‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد مساله دسترسی به واکسن است و اگر تعداد کمی از اعضای جامعه در انتخاب نوع و یا تزریق واکسن تردید دارند، باید توجه داشته باشند که هیچگاه عنوان نشده که خطر یا عوارض واکسن صفر است، ولی طبیعتا واکسن نزدن خیلی خطرناکتر از واکسن زدن است.
سوری گفت: واکسیناسیون علیه کووید ۱۹ یک مسیر امن و کم خطر است و خطرش با خطر ابتلا به کووید اصلا قابل مقایسه نیست. جستجو کردن در بین صد‌ها هزار واکسن تزریق شده نشان می دهد، واکسن باعث کاهش مرگ و میر و همچنین کاهش بستری‌ها در آی سی یو می‌شود.
او اظهار کرد: وزارت بهداشت سعی کرده حتی المقدور دوز دوم واکسن‌هایی که در دوز اول تزریق شده را از همان برند نگه دارد. در موارد نادری هم که دوز دوم وجود نداشت مردم می‌توانند با مراجعه به مراکز بهداشت و درمان از واکسن‌هایی با پلتفورم‌های مشابه استفاده کنند و نگران نوع واکسن دوز دوم نباشند. مهم این است که ما ایمنی کافی را در جامعه به وجود بیاوریم تا شانس ابتلا به بیماری را به حداقل برسانیم.
باید توجه داشت در تزریق دوز اول حدودا ۶۰ درصد ایمنی در افراد ایجاد می‌شود، ولی دوز دوم باعث می‌شود که این ایمنی به بالای ۹۰ درصد ارتقا پیدا کند؛ بنابراین طبیعی است که تزریق دوز دوم بسیار موثر باشد. همچنین باید این نکته را عنوان کرد که برند‌ها صرفا نشان دهنده شرکت و کشور سازنده واکسن هستند و پلتفروم واکسن اهمیت بیشتری دارد.
هر بار شایعات در مورد واکسن به شکلی ظهور پیدا می‌کند، اخیرا کاربران فضای مجازی به سراغ آنتی بادی واکسن ها رفتند و شایعه هایی مبنی بر صفر بودن آنتی بادی موجود در بدن افرادی که واکسن زده اند، منتشر کردند که زالی فرمانده ستاد ملی مقابله با کرونا این شایعات را تکذیب کرد و اظهار کرد: اگر کسی در شرایط مناسب و در محیطی امن و توسط پزشک متخصص تست آنتی بادی را انجام دهد، نتیجه حقیقی را دریافت خواهد کرد.
واکسن گریزی یا واکسن هراسی یک پدیده جهانی است
مسعود یونسیان اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در گفتگو باشگاه خبرنگاران جوان گفت: پدیده واکسن گریزی یا واکسن هراسی یک پدیده جهانی است که حتی کشورهای غربی نیز با این پدیده مواجه اند به طوری که کشورهای آمریکا یا اروپای غربی احتمال می دهند که نتوانند بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور را واکسینه کنند و در نهایت بخشی از جمعیت به همین دلیل واکسن هراسی، واکسینه نخواهند شد.
او افزود: یکی از دلایل این واکسن گریزی، تبلیغات سویی است که افراد مغرض منتشر می کنند و وقتی پای صحبتشان می نشینیم هم با واکسن و هم با طب کلاسیک کاملا مخالفند ولی وقتی برای خودشان مشکلی پیش می آید به طب کلاسیک روی می آورند و بعضا خودشان هم به صحبت هایی که می کنند اعتقادی ندارند .
یونسیان بیان کرد: یکی از مشکلات ما در حال حاضر این است که این افراد رسانه های غیررسمی نیز در دست دارند و از این طریق، مردم را گمراه می کنند. مشکل واکسن و بیماری های عفونی این است که تبعات این نوع از بیماری ها و عدم واکسیناسیون، صرفا گریبانگیر خود فرد نمی شود و کل جامعه در معرض مخاطره قرار می گیرند و باید با آنها برخورد شود.
راه مبارزه با واکسن هراسی، جلب اعتماد مردم است
او گفت: اولین گام برای مواجهه با پدیده واکسن گریزی و واکسن هراسی، جلب اعتماد مردم است که این وظیفه را باید وزارت بهداشت بر عهده بگیرد. تنها زمانی مردم اعتماد می کنند که اطلاعات کاملا شفاف و منطقی به دستشان برسد .
او اظهار کرد: مسئولان باید توجه کنند، مردم ما کاملا آگاه هستند، وقتی چندین مورد نکته مثبت ببینند اعتماد می کنند اما یک کار غیرشفاف و شبهه ناک می تواند تمام اعتمادهای قبلی را از بین ببرد.
این اپیدمیولوژیست گفت: واکسیناسیون پس از پشت سر گذاشتن فاز‌های مختلف تحقیقاتی و در مرحله آخر، روی بیش از ۱۰ هزار نفر آزمایش می‌شود و وقتی در این تعداد عارضه‌ای مشاهده شود که قابل انتصاب به واکسن باشد، تیم‌های تحقیقاتی مستقلی، که هیچ ارتباطی با سازنده واکسن ندارند، این مورد را هشدار می‌دهند. پس جای تردیدی در ایمنی مراحل مختلف ساخت واکسن نیست و ما از مردم می خواهیم، شایعه‌های فضای مجازی و اخبار زرد را جدی نگیرند و مطمئن باشند که هیچ عارضه‌ای از نگاه محققان واکسن دور نمانده و هیچ اتهامی به سلامت و ایمنی واکسن‌های موجود وارد نیست.
واکسیناسیون عمومی در حال حاضر تنها راه مواجهه و مبارزه با ویروس و افزایش ایمنی جامعه است و هیچ توجیهی نباید برای به تعویق انداختن یا انجام ندادن آن آورده شود.
باید توجه داشت سرباز زدن از واکسیناسیون، باعث به خطر افتادن سلامتی تمام جامعه است نه یک لجبازی فردی.